تغذیه در دیالیز

فسفر چیست؟

فسفر ماده ای است کانی که بدن برای ساختن استخوان، تامین انرژی و ترمیم سلولها نیاز دارد.
هنگامی که کار کلیه ها درست باشد میزانی از فسفر را که بیش از نیاز بدن باشد بیرون می ریزد.

نشانه های زیاد شدن میزان فسفر:

ممکن است زیاد شدن میزان فسفر در بدن بدون نشانه باشد ولی گاهی نشانه هایی مانند خارش، درد استخوان و قرمزی در چشم نیز مشاهده می گردد. بهترین راه تشخیص آزمایش میزان فسفر می باشد.
هنگامی که فسفر بدن بیش از نیاز باشد چه روی خواهد داد؟
زیاد بودن فسفر کاهش کلسیم خون را در پی دارد. میزان مناسب کلسیم برای کار سلولهای قلب و لخته شدن خون در حد طبیعی لازم است.
هنگامی که فسفر خون زیاد باشد کلسیم کاهش پیدا می کند و بدن این کاهش را با برداشتن کلسیم از استخوان ها جبران می کند.
کلسیم موجود در استخوانها آنها را قوی می کند اگر بطور مداوم کلسیم از دست بدهند سختی خودرا از دست داده و با ضربه های خفیف هم ممکن است شکسته شود. گاهی بدون هیچ ضربه ای و تنها وزن بدن می تواند موجب شکستگی در استخوان ها شود.

کنترل میزان فسفر:

1-پرهیز از غذاهایی که فسفر زیاد دارند.
2-مصرف دارروهای پایین آورنده فسفر

مواد غذایی که فسفر زیادی دارند:

1-شیر و فرآورده های آن مانند ماست، پنیر، بستنی و فرنی و...
2-غلات مانند سبوس جو، گندم، بیسکویت های تیره جودوسر
3-دانه های روغنی مانند بادام، نارگیل، گردو، تخم کدو، تخمه آفتابگردان، بادام زمینی، کره بادام زمینی
4-دانه های خشک شده مانند لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، نخود، عدس، سویا، لوبیا سفید، لپه
5-مواد غذایی دیگر مانند نوشابه ها، شکلات، میوه های خشک شده، خرما، رب گوجه فرنگی، پنیرها گوشت احشاء(دل، قلوه، جگر)، سوسیس و کالباس، ماهی و میگو
6-ذرت، نخودسبز، قارچ خام و پخته، اسفناج پخته، بامیه

پتاسیم:

جایگزین های نمک(نمک طبی) پتاسیم زیادی دارند و میتوانند کشنده باشند.
2-بیمارانی که دچار اسهال و استفراغ می شوند ممکن است پتاسیم خونشان پایین بیفتد.
مواد غذایی دارای پتاسیم بالا:
سبزیجات پخته، آب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی، کلم بروکلی، فلفل تند، کدو حلوایی، سیب زمینی( آب پز، پوره، تنوری، سرخ کرده)، آب آلو، انجیر خشک، برگه زردآلو، پرتقال، طالبی، شلیل، زردآلو، خرما، کیوی، گرمک، خربزه، گلابی تازه، موز

توصیه ها:

در طول روز مجاز به مصرف حداکثر نصف قاشق چایخوری نمک هستید.
در صورت نداشتن اضافه وزن در طول روز مجاز به مصرف سه عدد از میوه های کم پتاسیم
و یک عدد میوه پتاسیم بالا می باشید.
از مصرف مغزها(بادام، پسته، فندق، گرده، تخمه و ...)، حبوبات، سویا، نان سبوس دار(جو)، بیسکویت سبوس دار(ساقه طلایی)، لبنیات، بستنی، دل، قلوه، جگر، مغز، سوسیس و کالباس خودداری نمایید.
از مصرف آب خورشت ها، آبگوشت ها آب غذاها، آب کمپوت خودداری کنید.
روغن مصرفی حتما از نوع مایع بویژه روغن کلزا باشد.

در صورت عدم مصرف مایعات برای اینکه بیمار تشنه نشود از راه های زیر میتوان استفاده کرد:

خودداری از مصرف غذاهای شور
شستشوی دهان با آب، اما نبلعیدن آن
استفاده از آبنبات سخت و ترش یا جویدن آدامس که باعث تحریک ترشح بزاق شود.
مصرف یخ بعنوان بخشی از مایعات مصرفی، چرا که یخ بیشتر در دهان باقی می ماند و احساس تشنگی را بهتر برطرف میکند.
اضافه کردن آب لیمو به آب، یاعث تحریک ترشح بزاق میشود.
مایعات را در لیوان های کوچک مصرف نمایید.
در مورد سبزی ها، عدم مصرف آب سبزیجات پخته باعث کاهش پتاسیم موجود در رژیم غذایی میشود.
همچنین خیساندن سبزیجات و سیب زمینی پوست کنده و برش داده شده در آب و دور ریختن آب آنها باعث کاهش پتاسیم رژیم میشود.
در میان محصولات لبنی، کره و خامه حاوی پتاسیم کمتری هستند.